Persidangan di Calcultta telah mendorong PKM untuk melancarkan gerakan bersenjata di Tanah Melayu pada Jun 1948. Jelaskan

PENGENALAN

Komunisme berkembang dan melebarkan pengaruhnya di Tanah Melayu dan di seluruh Asia kerana pandangan para pemikir komunis yang menyatakan bahawa wilayah Timur mempunyai potensi yang baik untuk perkembangan revolusi dunia. Melihat kepada perkembangan komunisme di Eropah telah menunjukkan satu kegagalan apabila kekalahan Parti Bolsheviks di Jerman dan Hungary pada tahun 1919.[1] Hal ini sejajar dengan penubuhan Third International atau comintern pada bulan Mac 1919.[2] Comintern menerusi Biro Wilayah Asia Tenggara dan Australia, berusaha mengembangkan ideologi komunis di Asia Tenggara yang ketika itu masih dijajah. Pada tahap ini iaitu awal abad kedua puluh, ketika itu kesedaran politik di Asia Tenggara baru mula menjelma.

Sikap anti penjajahan juga belum ketara terutamanya di Tanah Melayu. khususnya di kalangan penduduk peribumi.[3] Pengaruh komunis telah mula dikesan di Tanah Melayu sejak awal tahun 1920-an, dimana pada ketika ini tiada satu pun pergerakan atau pertubuhan bercorak politik oleh orang melayu. Penyebaran ideologi komunis ini terbukti apabila terdapat penemuan beberapa penerbitan komunis dalam bahasa Cina yang disebarkan di Negeri-Negeri Melayu Bersekutu pada ketika itu, antaranya ialah surat berita terbitan Rosta & Delta News Agency yang mengandungi berita dari Negara China dan Rusia yang dikirim dari Canton, terdapat juga risalah tentang kaedah mengajar ideologi komunis di Rusia, maklumat tentang Negara China dengan pemberontakan Rusia 1917, Manifesto Parti komunis Amerika dan sebuah buku yang bertajuk Komunis dan Negara China karya Tsz- Yan. Buku ini menganalisa tentang komunis dalam konteks Negeri China.[4] Imigran Cina yang masuk ke Tanah Mealyu telah membawa buku-buku dan risalah-risalah mengenai ajaran komunis dan disebarkan di kalangan orang Cina di Tanah Melayu. Hasil daripada kegiatan mereka, guru-guru dan murid-murid sekolah Cina telah menubuhkan Liga Belia Komunis di Singapura pada tahun 1926. Komunis yang bergerak masuk ke tanah melayu melalui pelbagai saluran termasuklah pergerakkan dibawah cawangan Kuomintang (KMT) yang mempunyai kerjasaama antara Parti Komunis China (PKC) dan KMT di China. Komunis juga menggunakan saluran seperti sekolah,  pertubuhan-pertubuhan sekerja, dan penerbitan untuk menyebarkan ideologi komunis ini kepada seluruh penduduk Tanah Melayu samaada penduduk awam, pekerja, belia, dan pelajar. Namun pada tahun 1927 berlaku pepecahan antara KMT dan  PKC di China yang telah menyebabkan PKC menghantar lima wakilnya ke Tanah Melayu. Akibat daripada pepecahan itu, dengan bantuan wakil Comintern telah ditubuhkan sebuah parti komunis iaitu Nanyang Kung Chan Tang (South Seas Communist Party) pada 1928. Agen-agen daripada Comintern atau komunis antarabangsa yang tiba di Tanah Melayu telah memberi cadangan supaya Parti Komunis Nanyang disusun semula. Sehingga akhirnya pada 6 April 1930, satu persidangan komunis telah diadakan di Singapura telah membawa kepada lahirnya Parti Komunis Malaya (PKM) yang beribu pejabat di Singapura.

Pergerakan komunis menjadi lebih rancak apabila pembentukan Parti Komunis Malaya (PKM) pada April 1930 dengan organisasi yang lebih baik serta tersusun.[5] Matlamat utama pembentukan sebuah parti komunis PKM ini adalah untuk menubuhkan sebuah kerajaan komunis di Tanah Melayu yang dikenali sebagai Republik Rakyat Malaya.[6]  Dasar dan strategi gerakkan komunis boleh dibahagikan kepada dua bahagian iaitu pertama dari tahun 1945 sehingga 1948 dimana gerakan lebih sederhana dan kedua dari tahun 1948 sehingga 1954 dimana pada ketika ini perubahan dasar kepada pemberontakan bersenjata.

            Tertubuhnya PKM, gerakan komunis di Tanah Melayu tidak di bawah kawalan PKC tetapi terus dibawah Biro Timur Jauh Comintern. PKM juga diberi arahan supaya jangan mengehadkan kegiatannya di kalangan orang Cina sahaja. Untuk menjayakan revolusi di sini, kaum-kaum lain juga, terutamanya orang Melayu (kaum tani) harus dipujuk supaya menerima fahaman komunis. PKM semasa pendudukan Jepun telah bekerjasama dengan British dalam menentang Jepun di Tanah Melayu melalui perjanjian kerjasama. Namun selepas Perang Dunia Kedua dan Jepun menyerah kalah,  gerila MPAJA keluar dari hutan dan melakukan serangan balas dendam. Sekembalinya pentadbiran tentera British (BMA), pihak PKM telah memperkuatkan tenteranya dan menentang British. PKM tidak berhasrat untuk tunduk atas pentadbiran British. Oleh sebab beberapa faktor yang berlaku telah menyebabkan dasar komunis berubah menjadi gerakan yang radikal dan mengangkat senjata. Sehingga kegiatan mereka telah membawa kepada pengisytiharan  Darurat pada 16 Jun 1948 oleh Pesuruhjaya Tinggi British, Sir Edward Gent kerana telah mengancam keamanan dan keselamatan negara.

FAKTOR-FAKTOR YANG TELAH MENDORONG PKM MELANCARKAN GERAKAN BERSENJATA DI TANAH MELAYU

Faktor ini boleh dibahagikan kepada dua faktor iaitu tekanan dari sudut dalaman dan dari sudut luaran.

Faktor Luaran PKM

Persidangan di Calcutta

Pada Februari 1948, telah diaturkan satu perjumpaan yang membawa kepada Persidangan Calcutta pada Februari 1948, Keputusan untuk melaksanakan pemberontakan bersenjata PKM, telah dikaitkan dengan tekanan faktor luaran daripada pihak komunis. Hal ini merupakan salah satu sebab PKM melakukan gerakan bersenjata, peristiwa tersebut turut dikaitkan dengan dua perjumpaan iaitu Persidangan Kongres Belia Asia yang berlangsung pada 19 sehingga 25 Februari 1948 dan Persidangan Parti Komunis India pada Mac 1948 yang diadakan di Calcutta. Persidangan ini dianjurkan oleh ‘World Federation of Democratic Youth’ (WFDY) dan ‘International Union of Students’ (IUS), kedua-dua badan ini telah dikuasai oleh komunis sejak dari awal tahun 1948 lagi.[7] Dikatakan bahawa pemberontakan berlaku kerana arahan yang diterima semasa persidangan ini. Persidangan ini juga menjadi punca di kebanyakkan pemerhati politik barat menyatakan kesan daripadanya menyebabkan konflik diantara ketua angkatan komunis dengan kerajaan Burma pada bulan Mac, di Tanah Melayu pada Jun dan di Indonesia pada bulan September.[8] Pada 27 Mac, kumpulan WFDY yang dijemput perwakilan muda untuk mesyuarat antara Asia untuk mengambil bahagian dalam sidang belia kecil, yang ia mencadangkan diadakan di New Delhi pada awal April. Wakil yang dijemput dan menghadirinya ialah tiga wakil dari Burma, lapan rakyat Indonesia, satu Malaya, seorang vietnam, beberapa delegasi dari india, dan dua dari filipina.[9] Persidangan ini yang dianjurkan oleh Pertubuhan Komunis Antarabangsa ataupun Comintern yang telah diadakan pada Februari 1948, Sumber rasmi British memetik sebagai; 

“The result of the Calcutta Conference was that violence directly organized by the Communists broke out throughout South East Asia. In Viet Nam, where French opposition to legitimate nationalist aims still provides a particularly favourable fi eld for Communist penetration of the whole nationalist movement, armed rebellion has continued since 1945 under Communist leadership. Now irruptions took place elsewhere…. And most spectacular of the Communist outbreaks, of course took place in British Malaya (Communist Strategy in S.E. Asia; FO1110/143).[10]

            Disiarkan dasar komunis antarabangsa, dengan membuat sesi pembentangan oleh seorang ahli teori Soviet Union. Dalam ucapan ini mengandungi pengumuman yang menyatakan bahawa dunia kini telah terbahagi kepada dua blok iaitu penjajahan serta anti-penjajahan. Pihak Komintern (Communist International) menyeru supaya menentang penjajahan serta meluaskan pengaruh komunis. Wakil-wakil yang datang ialah dari seluruh dunia dan dari Tanah Melayu ialah Lee Soong (presiden New Democratic Youth League (NDYL)). Lee Soong dihantar kerana dia seorang yang boleh bertutur dalam bahasa Inggeris tetapi beliau tidak memegang sebarang jawatan penting dalam jawatan Kuasa Pusat PKM.[11] Wakil PKM yang kembali selepas persidangan itu telah membawa arahan tersebut kepada organisasi. Tetapi disini tidak dapat dibuktikan arahan mengadakan gerakan secara militant dikeluarkan oleh pihak Soviet Union di dalam persidangan   Calcutta. Malahan mengikut Ruth McVey walaupun di dalam persidangan ini telah mengecam kolonialisme dan imperialisme tetapi ramai yang hadir dari pelbagai pegangan ideologi dan bukannya komunis professional semasa persidangan ini berlangsung. Namun yang paling menonjol dalam perubahan gerakan komunis ialah semasa persinggahan Lawrence Sharkey ke Singapura dan menghadiri Sidang Pleno keempat Jawatan Kuasa  Eksekutif  Pusat PKM.[12] Tiga resolusi telah dibincangkan iaitu pertama PKM mesti memberikan kepimpinan melalui People’s Revolutionary War, kedua mengubah strategi politik daripada Surrenderism kepada yang lebih militant. Resolusi ketiga ialah  disiplin  dalam PKM sendiri perlulah diperketat. Namun, lebih membawa kepada perubahan dasar gerakan ini adalah melihat kepada perubahan keadaan politik di Tanah Melayu itu sendiri. Disebabkan galakkan dari pihak Soviet Union untuk memperjuangkan kebebasan dari penjajah sehingga mengubah dasar PKM untuk menggerakkan gerakan bersenjata pada awal Jun 1948.

Nyatalah PKM semakin menuju kearah pergolakan yang lebih hebat mulai tahun 1948.[13] Kongres itu dikatakan mengambil ketetapan dengan arahan Rusia, supaya dicetuskan revolusi untuk melawan kekejaman imperialis dan golongan reaksioner dalam tiap-tiap negeri di Asia.[14] Mereka juga bersetujuan untuk mengkoordinasikan pemberontakan yang dicetuskan di Tanah Melayu, Burma, Indonesia dan Filipina. Hal ini jelas menunjukkan faktor dokongan luar menjadi pemangkin secara drastik bagi pihak PKM untuk semakin mempergiatkan usaha-usaha dalam gerakan bersenjata untuk mencetuskan kacau bilau di Tanah Melayu. Apa yang ingin ditunjukkan oleh pengkaji melalui penulisan mengenai darurat dan faktor PKM melakukan pemberontakan bersenjata ialah dasar ini pertama kalinya diperkatakan di Calcutta. Walhal jika diperhatikan secara mendalam, PKM telah membuat rancangan untuk melancarkan pemberontakan seawal 1945 lagi. Pergerakan PKM boleh dibahagikan kepada dua bahagian semenjak dia ditubuhkan iaitu yang melibatkan pasukan penggempur dan satu lagi dikenali sebagai Min Yuen (gerakan massa). Dalam satu mesyuarat Politburo PKM di hutan Pahang pada awal tahun 1948 telah memutuskan bahawa penentangan bersenjata terhadap pemerintah dalam usaha mewujudkan Republik Komunis Malaya perlu dilakukan.[15]

Gerakan Komunis dibahagikan gerakan kepada tiga peringkat, iaitu yang pertama askar-askar PKM yang mahir ditugaskan menyerang ladang-ladang getah dan lombong bijih timah serta pondok-pondok polis dan kampung-kampung terpencil.[16] Langkah ini dipercayai untuk memaksa penduduk kampung untuk berpindah ke kawasan bandar dan kawasan yang ditinggalkan itu akan dijadikan liberated area atau kawasan yang dibebaskan oleh PKM.[17] Hal ini bersangkutan dengan strategi ketiga iaitu dikawasan yang dibebaskan ini akan dibuat tempat perlindungan PKM dimana mereka akan menjalankan pentadbiran dan latihan ke atas pasukan-pasukan komunis. Peringkat ketiga rekrut PKM ini akan menyerang tempat yang dikuasai British malahan melakukan segala bentuk sabotaj terhadap kemudahan awam serta melakukan keganasan keatas penduduk. Gerakan ini merupakan satu cara untuk menjatuhkan ekonomi kapitalis dan sistem pertahanan pihak British.[18] Keadaan keselamatan Semakin serius dan didalam satu sidang akhbar pada 13 Jun 1948, Pesuruhjaya Tinggi British, Sir Edward Gent menjelaskan sekurang-kurangnya berlaku 13 kejadian serius telah tercetus di beberapa tempat di seluruh negara, termasuk 10 kes pembunuh dan 3 kejadian serangan ke atas pengurus-pengurus estet getah. Jenayah kekerasan ini tercetus hasil agitasi anasir ekstremis yang mencabar kekuasaan kerajaan.

Faktor dalaman PKM

Kegagalan dasar Barisan Bersatu (United Front)

            Terdapat kesangsian terhadap teori pemberontakan komunis pada 1948 kerana pada dasarnya telah dimanipulasi dengan peristiwa luar. Mungkin faktor dalaman lebih bertanggungjawab mencetuskan revolusi. Manakala, faktor persidangan di Calcutta itu merupakan faktor yang mencetuskan secara meledak atau secara tiba-tiba. Hal ini kerana perancangan strategi untuk melakukan ‘pemberontakan bersenjata’ telah lama di dalam perancangan mereka tetapi telah ditunda kerana beberapa faktor yang menjadi halangan termasuk faktor dalaman organisasi serta maklumat yang diterima daripada organisasi komunis antarabangsa. Selepas perang dunia kedua, PKM telah menubuhkan ‘General Labour Unions’ (GLU) di seluruh negeri dimana menyediakan pemimpin untuk golongan pekerja. Polisi GLU ialah membina kekuatan dikalangan pekerja yang akan menjadi penggerak revolusi. PKM mempunyai ahli yang ramai  dan mendapat sambutan terutamanya selepas mereka menyertai gerakan Malayan People Anti-Japenese Army (MPAJA) dalam menghadapi tentera Jepun semasa pendudukan Jepun.

Pada peringkat ini PKM telah berkerjasama dengan pihak British untuk menentang Jepun. Pihak British telah menyalurkan segala bantuan yang ada dari segi kelengkapan perang, kewangan, perubatan dan pelbagai bentuk latihan ketenteraan dalam mengukuhkan lagi pertahanan.[19] Waktu ini, arahan dari Komunis Antarabangsa yang ketika itu masih mengamalkan dasar barisan bersatu. Malah dikatakan Lai Teck yang merupakan Setiausaha Umum PKM, adalah penyokong dan mengunakan dasar barisan bersatu. Beliau turut dikatakan oleh A. Short dan C. R. Mclane sebagai seorang agen British dan menyebabkan mereka tidak menentang British. Walaupun kerjasama ini adalah sebagai satu strategi untuk mereka mencapai objektif mereka untuk menubuhkan Soviet Republic di Tanah Melayu. Hal ini dapat dilihat apabila jepun menyerah kalah dan mereka mulai menuntut hak untuk mentadbir dan menubuhkan kerajaan. Tetapi sokongan ini menjadi kebencian oleh penduduk setelah pihak PKM mula gerakan revolusi bersenjata yang menyebabkan huru-hara dan keadaan tidak aman dalam masyarakat.

            Barisan Bersatu merupakan satu dasar strategi yang dipengang dan dilaksanakan semasa pimpinan awal PKM. Namun, keputusan Mesyuarat Jawatankuasa Pusat PKM pada Mac 1948, telah mengakui kegagalan dasar Barisan Bersatu (United Front), kemudian PKM mengeluarkan tiga arahan baru yang menjurus kearah mengatur persiapan untuk melancarkan pemberontakan atau apa yang disifatkan sebagai ‘perjuangan bersenjata’.[20] Hal ini menjelaskan bahawa Jawatankuasa Pusat PKM mengarahkan supaya dimulai gerakan pembunuhan, kekerasan, dan pelancaran perang bersenjata menentang golongan reaksioner.[21] Pada bulan April dan Mei (1948) bermulah pemogokan di Singapura yang turut merebak ke seluruh persekutuan. Komunis turut menggunakan ekonomi sebagai target  seperti perusahaan dimana buruh estet dan lombong bijih diugut, kilang getah dibakar, kontraktor dan pengurus serta buruh yang enggan akan dibunuh. Bagaimanapun, MPAJA kemudian telah dibubarkan pada 1 Disember 1945 dengan persetujuan PKM setelah BMA berkuasa di Tanah Melayu. Namun demikian, kegiatan komunis masih diteruskan dengan tujuan untuk menghalau penjajah British dan membentuk sebuah republik komunis di Tanah Melayu. Untuk itu, PKM telah bekerjasama dengan pertubuhan-pertubuhan kiri atau radikal seperti All Malayan Council of Joint Action Pusat Tenaga Rakyat (AMCJA-PUTERA), Parti Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM), Malayan Democratic Union (MDU) dan New Democratic Youth League (NDYL). Parti Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM)  yang ditubuhkan oleh Boestamam pada tahun 1945, telah mengeluarkan lapan resolusi yang dianggap oleh pihak kerajaan British sebagai diinspirasikan oleh rancangan ‘Sembilan Perkara’ Parti Komunis Malaya pada 30 November 1945. PKMM pada mulanya tidak condong kepada komunisme tetapi apabila Mokhtaruddin Lasso dilantik sebagai presidennya yang pertama pada bulan Oktober 1946, parti ini dipengaruhi oleh komunis. Mereka berusaha untuk menggagalkan rancangan politik yang diwujudkan oleh pihak British Pada 10 Mei 1948, dimana pemimpin-pemimpin PKM mula merancang gerakan yang lebih radikal.

           

Kegagalan mencapai matlamat melalui perlembagaan

Sejak tahun 1945, PKM berusaha mencapai matlamat menguasai Tanah Melayu dan menubuhkan Republik Komunis Malaya melalui perlembagaan. Oleh itu PKM telah menganjurkan ‘Gerakan Massa’ untuk memaksa British memberikan Tanah Melayu berkerajaan sendiri serta merdeka tetapi kerajaan British telah menolak dan terus mentadbir Tanah Melayu. Pada awalnya, PKM cuba menarik kesatuan sekerja serta penduduk dalam menyokong aktiviti mereka sehingga berlaku pemogokan besar-besaran. Ini merupakan propaganda PKM dalam mendapatkan sokongan dan memperlihatkan kelemahan British sebagai pentadbir Tanah Melayu ketika itu. PKM menggunakan golongan pekerja sebagai sasaran dalam gerakan mereka melalui menubuhkan Kesatuan Buruh Am serta Liga Belia Demokratik Baru untuk sokongan perkerja dan golongan belia. PKM telah menubuhkan Pan-Malaya Federation of Trade Union (PMFTU) yang menguasai semua kesatuan sekerja yang bergabung dibawahnya. Tetapi rancangan ini menjadi gagal apabila British menyedari Gerakan PKM ini dan sebagai langkah menyekat dengan menguatkuasakan undang-undang kesatuan sekerja serta melarang pemimpin parti politik menjadi pemimpin kesatuan sekerja.

PKM juga gagal menggunakan pertubuhan-pertubuhan kiri  atau radikal seperti All Malayan Council of Joint Action – Pusat Tenaga Rakyat (AMCJA-PUTERA), Parti Kebangsaan Melayu Malaya (PKMM), Malayan democratic Union (MDU) dan New Democratic Youth League (NDYL).[22] Hal ini, telah melemahkan pergerakan komunis dalam kesatuan sekerja dan gerakan dalam mencapai matlamat, Oleh itu gerakan kekerasan dilakukan untuk menggulingkan kerajaan Brtish di Tanah Melayu. Kegagalan Parti Komunis Tanah Melayu untuk mencapai tujuannya melalui cara perlembagaan yang mendorongnya menggunakan kekerasan dengan itu bermulalah Darurat pada bulan Jun 1948.

Perubahan pucuk pimpinan PKM

PKM semasa pimpinan Lai Teik menjalankan gerakan agak lambat dan kurang sesuai malahan ramai ahli tidak berpuas hati terhadap dasar pimpinannya. Lai Teik memimpin PKM dengan pendekatan agitasi secara aman (peaceful agitation) dan berpelembagaan.[23] Walaupun PKM berjaya mempengaruhi kesatuan sekerja, namun ramai pemimpin dan anggota ahli parti strategi yang dilakukan Lai Teik iaitu Strategi model bandar Rusia tidak begitu berkesan dan lambat. Hal ini, Turut menyebabkan berlaku perselisihan antara ahli yang terbahagi kepada dua golongan iaitu golongan sederhana dan radikal. Sementara itu, apabila dilihat revolusi China pimpinan Mao Zedong yang menggunakan pendekatan pemberontakan bersenjata semakin berjaya. Hal ini mendorong ramai ahli untuk mengikuti model China serta menimbulkan percanggahan pendapat dalam PKM.

Akibatnya PKM semakin berpecah-belah dan menghadapi kesulitan yang serius dalam organisainya. Selain itu, dibuktikan pada bulan Mac 1947, Lai Teik telah menghilangkan diri bersama dengan wang parti, diperlihatkan bahawa Lai Tek telah melakukan penggelapan wang parti sebelum tercetusnya Darurat. Hal ini menunjukkan kegagalan Lai Teik dalam pucuk pimpinan organisasi. Pada September 1942, pernah dicurigai bahawa Lai Teik merupakan agen Jepun kerana dalam satu perjumpaan ahli PKM & MPAJA yang diadakan di Batu Caves telah diserang oleh tentera Jepun dan ramai ahli PKM terbunuh. Tetapi pada ketika ini Lai Teik tidak hadir kerana kenderaannya yang rosak dalam perjalanan. Keburukan sikap pemimpin tertinggi PKM itu menyebabkan ahli-ahlinya hilang kepercayaan kepada perjuangan mereka. Di dalam organisasi PKM yang kompleks dengan pembahagian yang merangkumi bahagian-bahagian yang berbeza  serta pemimpin diperingkat atasan telah menyebabkan berlaku hubungan yang kurang berkesan. Hal ini telah melambatkan gerakan dalam menerima dan melaksanakan arahan dari pihak atasan malahan perlu menunggu beberapa bahagian untuk memastikan arahan yang diterima, kelemahan komunikasi ini menjadikan gerakan ini lambat dan tidak berkesan.

 Disebabkan gerakan dipusatkan kepada tiga kawasan di utara, tengah dan selatan Tanah Melayu yang masing-masing mempunyai Jawatankuasa Negeri, Cawangan dan Daerah telah melambatkan penyampaian berita kerana keadaan yang jauh. Ditambah lagi apabila pihak British mula mengetatkan langkah keselamatan sehingga penghantaran maklumat mereka terjejas malahan penghantaran maklumat melalui Radio transmitter pula boleh dikesan oleh cawangan khas (Special Branch).[24] Jika dilihat bahawa tiap-tiap Jawatan Kuasa Negeri bertanggungjawab terhadap kawasan politik dan aktivitinya yang dikawal oleh satu atau dua regimen penggempur. Implikasinya timbul apabila keadaan ini telah merenggangkan hubungan antara ahli dalam strata yang ada. Malahan hubungan yang terlalu berprotokol terhadap ketua-ketua mereka menyebabkan kelicinan dalam organisasi terganggu.

Selepas Lai Teik menghilang, Chin Peng mengantikan tempat Lai Teik menjadi Setiausaha Agung PKM yang baru.[25] Ching Peng sebelumnya merupakan Pengerusi PKM negeri Perak. Ching Peng membawa aliran pemikiran yang berbeza daripada Lai Teik dimana mendirikan republik komunis dengan cara keganasan dan kekerasan serta revolusi perlu dilakukan. Pada pendapat Chin Peng, dasar yang lebih aktif perlu untuk memulihkan semangat perjuangan komunis pada ketika itu. Pada ketika ini rancangan untuk melakukan pemberontakkan di perbincangkan dan atas matlamat yang di ingin dicapai menyebabkan gerakkan bersenjata merupakan satu pilihan.

Dasar undang-undang baru yang dijalankan oleh British

            Pada masa yang sarna, pihak komunis telah cuba mempergunakan golongan pekerja dalam gerakan mereka di Tanah Melayu. Pihak British menyedari akan perkara ini dan mengadakan usaha dalam menyekat kemaraan mereka. Oleh itu, pada tahun 1948, beberapa undang-undang telah diluluskan oleh kerajaan Singapura dan Tanah Melayu untuk menyekat kesatuan sekerja daripada dipergunakan oleh komunis. Antaranya, Trade Unions Ordinance No.9 of 1948 yang diluluskan pada 31 Mei 1948 dan Trade Unions (Amendments No.2) Ordinance. 1948 yang dikuatkuasakan pada 12 lun 1948.[26] Trade Unions Ordinance No.9 of 1948 menghadkan persekutuan kesatuan sekerja kepada persekutuan kesatuan berdasarkan pemiagaan, pekerjaan dan industri dalam masa yang sama memastikan pemimpin dalam kesatuan sekerja tidak mempunyai rekod kesalahan jenayah seperti pernah terlibat dalam pemerasan dan ugutan. Manakala, Trade Unions (Amendments No.2) Ordinance, 1948 dikuatkuasakan untuk menjamin pemimpin kesatuan sekerja adalah terdiri daripada mereka yang samaada pekerja bergaji di industri berkaitan atau sekurang-kurangnya orang yang mempunyai tiga tahun pengalaman dalam industri berkenaan.[27]

            Langkah kerajaan dalam memperkenalkan undang-undang ini adalah untuk membendung pergerakan PKM dan penularan ideologi komunis dalam kesatuan sekerja. British sedar bahawa PKM menggunakan kesatuan sekerja dalam menggerakkan agenda mereka dalam menghuru harakan keadaan di Tanah Melayu. Oleh itu sangat penting untuk mengawal kesatuan sekerja ini dengan pengenalan kepada ordinan untuk menyekat gerakan PKM. Terdapat sepuluh buah kesatuan sekerja di negeri-negeri Melayu yang tidak layak didaftarkan di bawah undang-undang yang telah dikuatkuasakan, kesatuan itu merangkumi Kesatuan Sekerja Negeri Kelantan, Kesatuan Sekerja Am Terengganu, Persekutuan Kesatuan Sekerja Negeri Johor, Persekutuan Kesatuan Sekerja Negeri Melaka, Persekutuan Kesatuan Sekerja Negeri Perak, Persekutuan Kesatuan Sekerja Negeri Selangor, Persekutuan Kesatuan Sekerja Negeri Kedah, Persekutuan Kesatuan Sekerja Pahang Timur, Persekutuan Kesatuan Sekerja Pahang Barat dan Persekutuan Kesatuan Sekerja Negeri Sembilan.[28] Sekatan undang-undang oleh kerajaan ini telah menyebabkan komunis gagal dalam mempergunakan kesatuan sekerja untuk gerakan mereka di negeri-negeri Melayu.

            Pihak komunis telah bertindak dengan lebih agresif lagi di Tanah Melayu. Komunis  melakukan keganasan dan pembunuhan ke atas peladang dan pengusaha berbangsa Eropah di Tanah Melayu. Pada 16 Jun 1948, tiga orang peladang Eropah di Sungai Siput, Perak telah menjadi mangsa pembunuhan pihak komunis. Mereka adalah Arthur Walker, pen gurus Ladang Elphil; John Allison dan pembantunya, Ian Christian dari Estet Phin Soon di Sungai Siput. Berikutnya, Sir Edward Gent selaku Pesuruhjaya Tinggi British di Persekutuan Tanah Melayu telah mengisytiharkan Undang-undang Darurat menerusi kuatkuasa Undang-undang BMA (Essential Regulation Proclamation) pada 16 Jun 1948. Undang-undang itu kemudiannya dimansuhkan dan digantikan dengan Undang-undang Darurat (Emergency Regulation Ordinance), 1948 yang diluluskan oleh Majlis Perundangan Persekutuan pada 5 lulai 1948.17 Pada 16 Jun 1948, Undang-undang Darurat yang diisytiharkan hanya merangkumi kawasan Jpoh dan Sungai Siput di negeri Perak serta daerah Kluang, Muar, Kulai dan Plentong di negeri Johor. Pada 17 Jun 1948, undang-undang itu diperluaskan meliputi seluruh negeri Perak dan Johor. Seterusnya, Undang-undang Darurat dikuatkuasakan di seluruh Tanah Melayu pada 18 Jun 1948.[29]

KESIMPULAN

            Sebagai kesimpulannya, Pada 16 Jun darurat telah diistiharkan akibat daripada keganasan dan kekacauan yang dilakukan oleh pihak komunis. Pertama darurat diistiharkan hanya melibatkan bahagian Ipoh, Sungai Siput, Kluang, Muar, Kulai dan Plentong. Tetapi undang-undang darurat ini telah dilanjutkan kepada seluruh kawasan tanah Melayu tanpa terkecuali pada 18 Jun 1948. Pergerakan PKM melalui gerakan bersenjata ini akhirnya menunjukkan satu kegagalan dalam aspek penerimaan masyarakat kepada ideologi serta gerakan yang mereka laksanakan di Tanah Melayu. Pengistiharaan darurat ini telah memberikan kerajaan iaitu pentadbir British untuk melaksanakan dasar undang-undang yang menyekat sebarang pengaruh komunis kepada masyarakat Tanah Melayu ada ketika itu. Kerajaan juga boleh mengenakan hukuman kepada mereka yang membantu pihak komunis termasuk kepada mereka yang membawa senjata tanpa sebab musabab yang dibenarkan. Sejurus dengan pengistiharaan darurat ini, kerajaan Tanah Melayu telah mengharamkan PKM pada 23 Julai 1948, malah Parti politik berhaluan kiri juga turut diharamkan seperti MPAJESCA, New Democratic Youth league (NDYL), Pembela Tanah Air (PETA), Angkatan Pemuda Insaf (API), Angkatan Wanita Sedar (AWAS), PKMM, PUTERA serta Indian New Democratic Youth league.

BIBLIOGRAFI SERTA RUJUKAN

Darurat, 1948-1960: Satu Tinjauan Umum”, Purba, Bil. 24, 2005.

Gwee Hock Aun, The Emergency in Malaya, Pulau Pinang: Sinaran, 1966.

Ho Hui Ling, “Pengaruh Komunis Indonesia Dalam Pergerakan Awal Komunis di Tanah Melayu”, 1920-1930”, Purba, Bil. 30, 2011.

Ho Hui Ling, “Suasana di Tanah Melayu Pada Zaman Darurat, 1948-1960: Satu Tinjauan”, Sejarah Pembinaan Negara Bangsa, Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 2006.

Ho Hui Ling, “Kekejaman Komunis Terhadap Penduduk Cina di Tanah Melayu pada Zaman Darurat, 1948-1960: Satu Tinjauan Umum”, Purba, Bil. 24, 2005.

Ho Hui Ling, “Kegagalan Gerakan Bersenjata Parti Komunis Malaya (PKM), 1948-1960  : Satu Analisis”, Malaysia dari Segi Sejarah.

Ismail Saad, Pemberontakan PKM: Mengapa gagal, dalam Khoo Kay Kim & Adnan Hj. Nawang, (edt), Darurat 1948-1960, kuala Lumpur: Muzium Angkatan Tentera 91 Lorong Kubu Padang Tembak, 1984.

Khong Kim Hoong, Merdeka! British Rule and The Struggle For Independence in Malaya, 1945-1957, Petaling Jaya: INSAN, 1984.

McVey, Ruth T., The Calcutta Conference and The Southeast Asian Uprising, Ithaca, New York: Cornell University, 1958.

Mohd. Reduan Haji Asli, Pemberontakan Bersenjata Komunis di Malaysia, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka Kementerian Pendidikan Malaysia, 1993.

Sejarah Pembinaan Negara Bangsa, Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 2006.

Tan Cheng Keang, Pemberontakan PKM: Mengapa berlaku?, dalam Khoo Kay Kim & Adnan Hj. Nawang, (edt), Darurat 1948-1960, kuala Lumpur: Muzium Angkatan Tentera 91 Lorong Kubu Padang Tembak, 1984.

Zulhilmi bin Paidi dan Rohani Hj. Ab Ghani, Darurat di Tanah Melayu: Peristiwa dan Pengajaran untuk Generasi Masakini dalam Konteks Ketahanan Nasional, Political Manageement and policies in Malaysia.

---

[1] Mohd. Reduan Haji Asli, Pemberontakan Bersenjata Komunis di Malaysia, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka Kementerian Pendidikan Malaysia, 1993. Hlm, 1.

[2] Ibid.

[3] Ibid., hlm 4.

[4] Mohd. Reduan Haji Asli, Pemberontakan Bersenjata Komunis di Malaysia, hlm 5.

[5] Ho Hui Ling, “Kegagalan Gerakan Bersenjata Parti Komunis Malaya (PKM), 1948-1960: Satu Analisis”, Malaysia dari Segi Sejarah, hlm., 79.

[6] Ibid.

[7] McVey, Ruth T., The Calcutta Conference and The Southeast Asian Uprising, Ithaca, New York: Cornell University, 1958, hlm., 1.

[8] Ibid.

[9] Ibid, hlm., 2.

[10] Zulhilmi bin Paidi dan Rohani Hj. Ab Ghani, Darurat di Tanah Melayu: Peristiwa dan Pengajaran untuk Generasi Masakini dalam Konteks Ketahanan Nasional, Political Management and policies in Malaysia, hlm, 20.

[11] Ismail Saad, Pemberontakan PKM: Mengapa gagal, dalam Khoo Kay Kim & Adnan Hj. Nawang, (edt),   Darurat 1948-1960, hlm, 33.

[12] Ibid.

[13] Mohd. Reduan Haji Asli, Pemberontakan Bersenjata Komunis di Malaysia, hlm 18.

[14] Ibid.

[15] Ismail Saad, Pemberontakan PKM: Mengapa gagal, dalam Khoo Kay Kim & Adnan Hj. Nawang, (edt),   Darurat 1948-1960, kuala Lumpur: Muzium Angkatan Tentera 91 Lorong Kubu Padang Tembak, 1984, hlm., 73.

[16] Ibid.

[17] Ibid.

[18] Ibid., hlm, 74.

[19] Ho Hui Ling, “Kegagalan Gerakan Bersenjata Parti Komunis Malaya (PKM), 1948-1960: Satu Analisis”, Malaysia dari Segi Sejarah, hlm, 82.

[20] Ibid., hlm, 22.

[21] Ibid.

[22] Ho Hui Ling, “Suasana di Tanah Melayu Pada Zaman Darurat, 1948-1960: Satu Tinjauan”, Sejarah Pembinaan Negara Bangsa, Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 2006, hlm, 197.

[23] Mohd. Reduan Haji Asli, Pemberontakan Bersenjata Komunis di Malaysia, hlm, 20.

[24] Ismail Saad, Pemberontakan PKM: Mengapa gagal, dalam Khoo Kay Kim & Adnan Hj. Nawang, (edt),   Darurat 1948-1960, hlm., 81-82.

[25] Mohd. Reduan Haji Asli, Pemberontakan Bersenjata Komunis di Malaysia, hlm., 20.

[26] Ho Hui Ling, “Kegagalan Gerakan Bersenjata Parti Komunis Malaya (PKM), 1948-1960: Satu Analisis”,

   Malaysia dari Segi Sejarah, hlm, 83.

[27] Ibid.

[28] Ho Hui Ling, “Kegagalan Gerakan Bersenjata Parti Komunis Malaya (PKM), 1948-1960: Satu Analisis”,

   Malaysia dari Segi Sejarah, hlm, 83.

[29] Ibid.

Sejauhmanakah penglibatan British di Tanah Melayu di negeri-negeri Melayu 1824-1867 bermotifkan ekonomi?

PENGENALAN

Keadaan di Negeri-negeri Melayu pada abad ke- 19 dalam lingkungan konteks kebudayaan Melayu, menunjukkan amalan tradisi telah berubah sedikit sebanyak dalam mempengaruhi institusi politik. Pada awalnya British mengamalkan dasar tidak campur tangan, namun perkara tersebut mulai berubah apabila terdapat beberapa peristiwa iaitu penglibatan British dalam hal ehwal negeri Melayu. Namun penglibatan tersebut dianggap sebagai campur tangan secara tidak langsung dan tidak mempunyai tujuan penjajahan. Oleh yang demikian, daripada beberapa faktor, British telah mengubah polisinya terhadap negeri-negeri Melayu daripada dasar tidak campur tangan kepada dasar campur tangan. Dasar campur tangan ini telah memperlihatkan penglibatan British sendiri dan beberapa faktor yang mendorong mereka untuk terus berkuasa di negeri melayu.

Kedudukan di negeri-negeri Melayu yang strategik iaitu di tengah-tengah laluan perdagangan antara Timur dan Barat telah menjadi faktor terpenting bagi campur tangan dan penguasaan British ke atas negeri-negeri Melayu. Malah, pergolakan politik dan keadaan hura-hara yang berlaku di dalam negeri-negeri melayu itu sendiri juga turut menyumbang kepada campur tangan Inggeris. Terdapat beberapa faktor yang mendorong campur tangan pihak British di dalam pemerintahan negeri-negeri di Tanah Melayu pada pertengahan abad ke 19.[1] Namun, faktor yang paling penting adalah berkaitan dengan faktor ekonomi. Hal ini adalah kerana kekayaan hasil bumi semulajadi di Negeri-Negeri Melayu serta kedudukannya yang strategik sebagai pusat perdagangan telah menarik perhatian British. Negeri-negeri Melayu begitu kaya dengan sumber-sumber semula jadi seperti bijih timah, emas, arang batu dan bijih besi. Disebabkan oleh hal itu, pihak British ingin menguasai negeri-negeri Melayu ini sebelum ianya dikuasai oleh orang lain.[2] Jelaslah faktor ekonomi yang mendorong British untuk terus bertapak di negeri-negeri Melayu.

1)      PENGLIBATAN BRITISH

Ahli-ahli sejarah seperti Khoo Kay Kim, menegaskan tujuan ekonomi adalah faktor yang terpenting di mana menyebabkan British mulai campur tangan di Negeri-negeri Melayu iaitu dalam mendapatkan keperluan bahan mentah dan juga pasaran baru. Hal ini bertitik tolak oleh perkembangan Revolusi Perusahaan, British memerlukan tanah jajahan untuk mendapatkan bahan serta pasaran barang-barang industri mereka. Misalnya perkembangan industri mengetin terutamanya selepas terciptanya teknologi mengetin oleh Peter Durar & Nicholas Appot pada tahun 1810 telah menyebabkan permintaan terhadap bijih timah meningkat. Negeri-negeri Melayu terutamanya di Perak, Selangor dan Sungai Ujong sememangnya diketahui oleh British iaitu kaya dengan bijih timah. British menganggap penguasaan ke atas negeri-negeri tersebut akan menguntungkan British kerana mereka akan mendapat bijih timah dari negeri-negeri berkenaan.

Campur tangan British kerana faktor ekonomi terbukti kerana British telah memulakan dasar campur tangan di negeri-negeri yang telah disebutkan. Malah syarikat Ker Rawson & Co dikatakan mempunyai urusan yang langung dengan negeri-negeri pengeluar bijih timah tetapi besar kemungkinannya syarikat ini merupakan salah sebuah pusat agensi utama dan melalui agensi inilah bijih timah negeri-negeri selat dieksport ke negara China dan India. Pada tahun 1836, syarikat Ker Rawson & Co telah membeli 158 ketul bijih timah daripada sebuah syarikat Cina di Pulau Pinang dan pembelian ini menjadi bukti bahawa syarikat tersebut beminat terhadap perdagangan bijih timah.[3] Selain itu, pada tahun 1850-an, Raja Jumaat telah digesa supaya membuat peraturan-peraturan baru dan pada ketika itu, beliau telah meminta nasihat Kolonel Macpherson.[4]

Semua pengeluar terpaksa menjual bijih timah pada kada $30 sebahara. Hal tersebut telah menyebabkan saudagar-saudagar Negeri-negeri Selat lebih suka berdagang secara langsung dengan pelombong-pelombong dan oleh sebab mereka mempunyai pengaruh dalam kalangan raja-raja serta pembesar-pembesar Melayu, maka amalan tradisi itu akhirnya dipinda. Selain itu, pedagang dan pelabur British juga telah mula mendesak kerajaan British segera campur tangan di Negeri-negeri Melayu untuk menamatkan huru-hara yang menyebabkan kegiatan perdagangan mereka terjejas. Penglibatan British turut terlihat apabila berlakunya kekacauan di Perak. Sekitar tahun 1848, Long Jaafar telah membawa masuk orang Cina secara besar-besaran bagi mengusahakan lombong bijih timah dan hasilnya meningkat berkali ganda.[5] Malangnya orang Cina yang datang itu telah terlibat dengan kumpulan kongsi gelap Hai San dan Ghee Hin yang telah menimbulkan hura hara di Perak sehinggalah berlaku Perang Larut.[6] Perang Larut yang pertama telah berlaku pada tahun 1861 apabila puak Hai San menyekat laluan air ke lombong puak Ghee Hin yang kaya dengan bijih timah.

Selepas serangan tersebut, puak Hai San sekali lagi telah menyerang puak Ghee Hin pada waktu malam sehingga memaksa puak Ghee Hin berundur ke Permatang di pinggir laut. Pada ketika itu, kira-kira seramai 1000 puak Ghee Hin pergi ke Pulau Pinang dan ketua puak Ghee Hin telah meminta bantuan British untuk menyiasat perkara tersebut. Manakala Gabenor British telah meminta Sultan Perak menyiasat dan juga membayar ganti rugi kepada puak Ghee Hin yang berjumlah 17, 500 dolar namun Sultan tidak dapat membayarnya. Maka, Sultan Perak telah menghantar Laksamana Muhammad Amin untuk berunding dengan Ngah Ibrahim mengenai masalah tersebut. Jumlah yang sebegitu besar ini tidak mampu dibayar oleh Sultan dan Ngah Ibrahim telah bertindak membayarnya.[7] Campur tangan yang seterusnya pada1860, apabila syarikat Paterson, Simons & Co telah bertapak di Pahang di samping memberikan pinjaman modal untuk mengerjakan lombong-lombong di Pahang. Perjanjian telah termeterai di antara William Peterson dengan Tun Koris dalam bulan November tahun 1861.[8]

Selain itu, penglibatan British turut dipamerkan melalui penglibatan mereka terhadap peristiwa di Naning. Lewis dan juga Gabenor Fullerton berpendapat bahawa penduduk Naning perlu membayar satu per sepuluh daripada hasil mereka kepada pentadbiran Melaka.[9] Di samping itu, pihak Inggeris menegaskan bahawa undang-undang Negeri-negeri Selat hendaklah juga dijalankan di Naning. Mereka juga bercadang untuk melantik pembesar-pembesar Naning sebagai pengutip cukai atau membayar pencen mereka melalui pampasan. Cadangan-cadangan tersebut ditentang oleh Dol Said iaitu Penghulu Naning. Perang Naning metetus apabila British menghantar sebuah pasukan tentera untuk memaksa Dol Said menerima cadangan-cadangan British. Malah British pada ketika itu turut memenangi Perang Naning yang melibatkan bala tentera antara 1200-1400 orang dan perbelanjaan perang ini ialah sebanyak 100, 000 pound sterling.[10] Pada Januari 1832, Gabenor Ibbetson menemui Raja Ali, Syed Saban, dan ketua-ketua kecil di Sungai Linggi dan suatu perjanjian dimeterai di mana Rembau dan Syarikat Hindia Timur Inggeris tidak akan isytiharkan perang sesama mereka dan British mengiktiraf kemerdekaan Rembau. Manakala Dol Said akhirnya menyerah diri pada tahun 1834 dan beliau diberikan pencen, sebuah rumah dan dusun buah-buahan.

2)      KEPENTINGAN PELABURAN BRITISH

Walaupun sebelum 1824, British mengamalkan polisi tidak campur tangan di Negeri-negeri Melayu, tetapi sudah terdapat ramai pedagang British yang telah terlibat dalam kegiatan ekonomi di Negeri-negeri Melayu. Kebanyakan daripada mereka melabur secara langsung dalam lombong bijih timah di Larut, Kelang, Kuala Lumpur, Sungai Ujong, Kuantan dan yang lain. Di samping itu, terdapat beberapa syarikat British yang telah mengeluarkan perbelanjaan yang banyak untuk mendapatkan pajakan perlombongan di negeri-negeri Melayu. Misalnya, Syarikat Patterson & Simons pada tahun 1861 telah mengeluarkan sebanyak 33 ribu ringgit untuk mendapatkan konsesi perdagangan di Kuantan dan Syarikat Bijih Timah Sungai Ujong telah membayar kepada Dato’ Kelana sebanyak $30 Ribu untuk mendapatkan pajakan perlombongan di Sungai Ujong. Sementara itu, W. Mansfield & Rakan-rakan mempunyai kepentingan terhadap perkapalan di Singapura khususnya untuk mengangkut bijih timah ke Eropah. Selain itu, pada tahun 1835-1836 bijih timah merupakan barangan yang paling bernilai bagi Singapura dari segi perdagangan selain daripada barangan Eropah dan India. Pada 1835-1837, Singapura mengimport 4,616 pikul bijih timah secara langsung dari negeri-negeri Melayu pantai barat.[11]

3)      KEBIMBANGAN TERHADAP KUASA ASING YANG LAIN

Menurut ahli-ahli sejarah seperti C.D. Cowan dan K.G. Tregonning, Hanny Miller, Emily, Kennedy dan Gullick telah menegaskan bahawa kebimbangan terhadap bertapaknya kuasa-kuasa asing di negeri-negeri Melayu menjadi faktor yang mempercepat campur tangan British. Pada tahun 1824, British mula menguasai Melaka ekoran Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 yang memecahkan kepulauan Melayu kepada kawasan taklukan British dan Belanda.[12]Kemudiannya pada 1826, British menguasai Pulau Pinang, Melaka, Singapura dan Labuan untuk dijadikan wilayah jajahan mahkota Negeri-Negeri Selat. Malah fasa yang lebih penting dalam perdagangan semenanjung bermula apabila Singapura dijadikan sebagai pusat urusniaga dan pengunduran orang Belanda dari Melaka.[13] Sehingga pada awal abad setengah abad ke-19 lagi, Singapura menduduki tempat kelima dari segi kepentingan perdagangan, setelah negeri China, India (terutamanya dari Calcutta, Madras, Bombay dan Ujung Salang), Great Britian dan Pulau Jawa.[14] Dalam tempoh selepas tahun 1855, persaingan perdagangan semakin bertambah di antara syarikat-syarikat British dengan Jerman. Akibatnya, ‘perbuatan mengaut untung dengan cepat telah berubah kepada kerja keras dengan hasil yang sederhana. Menurut pendapat umum, kerajaan Negeri-negeri Selat telah terpaksa mencari kawasan-kawasan baru. Gabenornya pada masa itu telah menyatakan "semakin hari sumber-sumber di negeri-negeri jiran semakin perlu untuk dimajukan bagi dan dengan demikian akan meningkatkan usaha dagang. Meskipun perhubungan kita dengan kebanyakan negeri di kawasan pedalaman ini tidak meluas, namun nilai eksport pada tahun lepas adalah sebanyak Rs. 4, 961, 717 dan import kita dari daerah yang sama ialah Rs. 4, 245, 294 atau pun pada keseluruhannya hampir satu juta sterling, maka perdagangan ini nyatalah dapat dipertingkatkan lagi. Dalam tahun-tahun 1860-an industri membuat kepingan tin berkembang dengan pesat di Britain. Perkembangan tersebut telah menimbulkan keperluan yang mendesak terhadap bijih timah".[15]

4)      KESELAMATAN NEGERI-NEGERI SELAT

Timbulnya perasaan tidak puas hati bagi para penduduk dan saudagar tempatan yang mahukan pentadbiran Inggeris di India dipindahkan terus kepada Kerajaan Inggeris di London. Hal ini adalah beberapa sebab antaranya ialah pentadbir Inggeris yang berpusat di India tidak mempunyai pengalaman, mengenakan cukai pelabuhan, mengambil masa yang lama untuk menjalankan dasar atau melaksanakan sebarang tindakan dan pelbagai sebab lain.[16] Misalnya mengenai sistem kehakiman yang tidak pernah cukup dengan pegawai-pegawai pada 1824-1867, namun kerajaan India tidak menitikberatkan kesukaran ini. Malah satu bantahan kecil berkaitan dengan sistem kehakiman itu ialah pembuangan orang salah dari India ke Negeri-negeri Selat.

Di samping itu, turut membiarkan kongsi-kongsi gelap Cina dengan mengancam keamanan di Singapura dan di Pulau Pinang serta tidak mempedulikan langsung kegiatan-kegiatan mereka. Selain itu, pada 1860-an  berlakunya kekacauan di negeri-negeri Melayu akibat daripada perebutan takhta, pergaduhan pembesar, pergaduhan pelombong-pelombong dan sebagainya. Antara kekacauan tersebut ialah Perang Kelang pada 1867, Perang Larut (1861), Perang Saudara Pahang (1857-1863). Di negeri-negeri Melayu, kongsi gelap mula-mula muncul di pusat-pusat perlombongan di Sungai Ujong, Lukut dan Linggi dalam tahun-tahun 1820-an. Disebabkan kekacauan yang berlaku di negeri-negeri Melayu ini, terutamanya pelombong Cina telah menjejaskan Negeri-negeri Selat kerana kekacauan-kekacauan tersebut berlarutan ke Negeri-negeri Selat. Misalnya pertelingkahan yang berlaku di Negeri Sembilan ekoran pembesar-pembesar Melayu yang cuba mengenakan cukai ke atas bijih timah yang dibawa keluar melalui Sungai Ujong.[17]

Peperangan yang berlaku di antara dua orang pembesar iaitu Dato’ Kelana dan Dato’ Bandar adalah disebabkan punca perbalahan antara mereka ialah ke atas hak memungut cukai di kawasan perlombongan bijih timah.[18] Kedua-dua pembesar tersebut telah mendirikan rumah tol untuk memungut cukai di sepanjang Sungai Linggi. Tindakan mereka telah menyebabkan saudagar-saudagar yang membawa bijih timah dari Sungai Linggi ke Melaka terpaksa membayar cukai terhadap setiap umah tol. Melalui permusuhan di antara Dato’ Kelana dan juga Dato’ Bandar telah membawa kepada perlombongan terhadap bijih timah terhenti dan perdagangan Negeri-negeri Selat dengan Sungai Ujong terancam. Malah, kedudukan Dato’ Kelana dilihat terancam oleh Dato’ Bandar yang lebih berpengaruh di Sungai Ujong.[19] Oleh disebabkan itu, Dato’ Kelana telah meminta bantuan Inggeris untuk mengukuhkan kedudukannya di Sungai Ujong.

Kennedy pada bukunya ‘History of Malaya’ telah menegaskan faktor keselamatan Negeri-negeri Selat yang terjejas akibat kekacauan yang berlaku di negeri-negeri Melayu menjadi faktor paling penting menyebabkan British campur tangan di negeri-negeri Melayu. Malah pendapat ini turut disokong oleh C.D. Cowan dalam bukunya ‘Nineteen Century Malaya’. Pada tahun 1859 merupakan tahun yang penuh dengan rusuhan di Pulau Pinang. Pada akhir bulan Februari tahun yang sama, berlakulah pergaduhan yang besar di antara Ghee Hin dan Toa Peh Kong di Jelutong, lebih kurang tiga kilometer di sebelah selatan bandar. Malah untuk beberapa hari, kebanyakan kedai ditutup. Malah untuk beberapa hari, kebanyakan kedai ditutup. Konflik ini dilihat berpunca daripada “pertengkaran mengenai seorang wanita” namun kesan pengaruh persatuan-persatuan ini begitu mendalam sehingga seluruh masyarakat terlibat dengan pergaduhan-pergaduhan mereka.[20]

5)      PERUBAHAN PEGAWAI

Pada 1826, Syarikat Hindia Timur Inggeris telah bertindak menyatukan ketiga-tiga buah negeri tersebut di dalam satu pentadbiran dan menamakan sebagai Negeri-negeri Selat. Negeri-negeri tersebut ditadbir di bawah sebuah kerajaan pusat yang berpengkalan di Calcutta, India.[21] Pada awalnya, Pulau Pinang telah dijadikan sebagai ibu negeri bagi Negeri-negeri Selat itu, tetapi kemudiaannya pada tahun 1832 ianya telah dipindahkan ke Singapura kerana pihak Inggeris berpendapat bahawa pelabuhannya lebih besar serta maju dan kedudukannya juga lebih strategik.[22]Selepas tahun 1833, monopoli perdagangan  China bagi kompeni mulai hilang, dan sikap tidak berminat terhadap Negeri-negeri Selat itu diutarakan oleh pegawai kerja yang bersikap acuh tidak acuh. Walaupun sementara itu Singapura menunjukkan perkembangan yang amat luar biasa sekali, namun ketiga-tiga Negeri Selat itu menyalahkan India kerana menggalakkan kemerosotan perkembangan negeri-negeri tersebut keseluruhannya. Hal ini turut ditambah dengan penyataan Kompeni bahawa tidak ada lagi sebab politik atau ekonomi yang mengikatkan kerajaan dengan jajahannya. Singapura atau pun Pulau Pinang atau Melaka tidak mendatangkan faedah kepada Kompeni dan ketiga-tiganya tidak mempunyai kepentingan perdagangan selepas tahun 1833.[23]

Menjelang 1851, Negeri-negeri Selat telah berasa agak kecewa dan telah berputus asa akan bantuan yang membina dari Kompeni. Sikap mereka tertumpu di India dan tidak begitu mengindahkan kehendak Negeri-negeri Selat itu. Kompeni tidak mengindahkan kumpulan perniagaan yang meminta supaya menubuhkan sebuah majlis Undang-undang. Menolak permintaan mereka bererti yang pihak berkuasa tidak mempedulikan sumber penghidupan negeri-negeri tersebut. Sejak 1826, Kompeni telah membuat beberapa cubaan untuk mengenakan cukai pelabuhan di Singapura, tetapi suatu langkah yang tidak adil dalam tahun 1855 tidak lagi dapat dipikul. Menjelang 1855, dalam usaha Kompeni itu untuk menambahkan hasil, ia telah bercadang untuk mengenakan cukai pelabuhan bagi maksud menolong membayar harga rumah api-api, jeti dan lain-lain kemudahan pelabuhan di Singapura.[24] Mereka langsung tidak tahu yang asas kemakmuran Singapura ialah kerana taraf pelabuhan yang bebas. Akhirnya Syarikat Hindia Timur Inggeris dimansuhkan dan semua hak kompeni di India dikawal secara langsung oleh kerajaan British di London pada 1 April 1867.[25] Sebuah badan undang-undang juga turut ditubuhkan dalam tahun 1867, badan ini terdiri hampir-hampir daripada pegawai yang duduk di dalam Majlis Jawatankuasa Tertinggi dan enam ahli tidak rasmi yang seorang darinya ialah China.[26]

KESIMPULAN

Perluasan yang berlaku di Negeri-negeri Melayu ini sedikit sebanyak telah mempengaruhi dasar ekonomi di negeri melayu. Hal ini adalah disebabkan untuk menjaga kedudukan british dan juga menjaga kepentingan ekonomi mereka. Hal ini dapat dilihat dengan jelas melalui penglibatan British di tanah-tanah melayu. Sekali gus memperlihatkan tindak tanduk mereka dalam menguasai ekonomi tanah melayu lantaran beberapa masalah yang dihadapi di tanah melayu pada ketika itu. Selain itu, British juga turut menjaga kedudukan mereka dengan mempertahankan dan melindungi hak-hak pelaburan British untuk mereka terus kekal di tanah melayu. Perkara ini sedikit sebanyak telah membawa kepada penguasaan para pelabur luar dalam menggerakkan ekonomi yang berbentuk bijih timah.

Malah, tidak dapat dinafikan bahawa kepesatan dan peningkatan ekonomi yang berlaku di Negeri-negeri Melayu pada awal abad ke- 19 mempunyai hubungan dan kaitan yang rapat dengan perkembangan perdagangan di negeri-negeri Selat. Negeri-negeri Selat yang dibentuk pada 1826 yang merangkumi Melaka, Pulau Pinang dan Singapura dilihat telah berjaya menarik minat, terutamanya pemodal Eropah dan orang Cina untuk terus membangunkan kepesatan perdagangan di situ. Maka jelaslah British yang pada awalnya tidak campur tangan di tanah Melayu, telah bertindak dengan campur tangan di tanah melayu sedikit sebanyak dan pada akhirnya telah membawa keuntungan kepada mereka.

---

[1] Suhaiza binti Ibrahim, Malaysia Negara Kita, Kuala Lumpur, MDC Publishers Sdn Bhd, 2007, hlm 188.

[2] Suhaiza binti Ibrahim, Malaysia Negara Kita, hlm 188.

[3] Khoo Kay Kim, Negeri-Negeri Melayu Pantai Barat 1850-1873 : Kesan Perkembangan Dagang Terhadap Politik Melayu, Petaling Jaya, Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd, 1984, hlm 86.

[4] Khoo Kay Kim, Negeri-Negeri Melayu Pantai Barat 1850-1873 : Kesan Perkembangan Dagang Terhadap Politik Melayu, hlm 80.

[5] Joginder Singh Jessy, Sejarah Tanah Melayu (1400 – 1959), Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka, 1978, hlm 152-153.

[6] Hussein Ahmad, Sejarah Tanah Melayu 1400 – 1963, Kuala Lumpur, Pustaka Aman Press, 1964, hlm 158-159.

[7] Hussein Ahmad, Sejarah Tanah Melayu 1400 – 1963, hlm 164.

[8] Khoo Kay Kim, Negeri-Negeri Melayu Pantai Barat 1850-1873 : Kesan Perkembangan Dagang Terhadap Politik Melayu, Petaling Jaya, Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd, 1984, hlm 98.

[9] Sivachandralingam Sundara Raja, Sejarah Perdagangan Bebas, Kuala Lumpur, Penerbit Universiti Malaya, 2005, hlm 136.

[10] C. M. Turnbull, The Straits Settlements 1826-1867, Oxford University Press, Western Printing Services Ltd, 1972, hlm 270.

[11] Khoo Kay Kim, Negeri-Negeri Melayu Pantai Barat 1850-1873 : Kesan Perkembangan Dagang Terhadap Politik Melayu, hlm 62.

[12] Hussein Ahmad, Sejarah Tanah Melayu 1400 – 1963, Kuala Lumpur, Pustaka Aman Press, 1964, hlm 142.

[13] Hussein Ahmad, Sejarah Tanah Melayu 1400 – 1963, hlm 142-143.

[14] Wong Lin Ken, The Trade Of Singapore 1819-1869, Selangor, Academe Art & Printing Services Sdn. Bhd, 2003, hlm 163.

[15] Khoo Kay Kim, Negeri-Negeri Melayu Pantai Barat 1850-1873 : Kesan Perkembangan Dagang Terhadap Politik Melayu, hlm 84.

[16] Joginder Singh Jessy, Sejarah Tanah Melayu (1400 – 1959), Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka, 1978, hlm 125.

[17] C. Mary Turbull, A Short History of Malaysia, Singapore and Brunei, Hong Kong, Graham Brash Singapore, 1981, hlm 125-127.

[18] Mohammad Redzuan Othman, Jendela Masa, Kuala Lumpur, Penerbit Universiti Malaya, 2001, hlm 176.

[19] Mohammad Redzuan Othman, Jendela Masa, hlm 176-177.

[20] Khoo Kay Kim, Negeri-Negeri Melayu Pantai Barat 1850-1873 : Kesan Perkembangan Dagang Terhadap Politik Melayu, Petaling Jaya, Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd, 1984, hlm 128.

[21] C. Mary Turbull, A Short History of Malaysia, Singapore and Brunei, Hong Kong, Graham Brash Singapore, 1981, hlm 102.

[22] Suhaiza binti Ibrahim, Malaysia Negara Kita, Kuala Lumpur, MDC Publishers Sdn Bhd, 2007, hlm 191-192.

[23] C.D Cowan, Tanah Melayu Kurun Kesembilan Belas : Asal Usul Penguasaan Politik British, Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka, 1970, hlm 26-27.

[24] C.D Cowan, Tanah Melayu Kurun Kesembilan Belas : Asal Usul Penguasaan Politik British, hlm 34-35.

[25] Ibid, Hlm 35.

[26] Suhaiza binti Ibrahim, Malaysia Negara Kita, Kuala Lumpur, MDC Publishers Sdn Bhd, 2007, hlm 192.

RUJUKAN

Suhaiza binti Ibrahim, Malaysia Negara Kita, Kuala Lumpur, MDC Publishers Sdn Bhd, 2007.

C. Mary Turbull, A Short History of Malaysia, Singapore and Brunei, Hong Kong, Graham Brash Singapore, 1981.

C. M. Turnbull, The Straits Settlements 1826-1867, Oxford University Press, Western Printing Services Ltd, 1972.

Wong Lin Ken, The Trade Of Singapore 1819-1869, Selangor, Academe Art & Printing Services Sdn. Bhd, 2003.

Khoo Kay Kim, Negeri-Negeri Melayu Pantai Barat 1850-1873 : Kesan Perkembangan Dagang Terhadap Politik Melayu, Petaling Jaya, Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd, 1984.

Mohammad Redzuan Othman, Jendela Masa, Kuala Lumpur, Penerbit Universiti Malaya, 2001.

C.D Cowan, Tanah Melayu Kurun Kesembilan Belas : Asal Usul Penguasaan Politik British, Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka, 1970.

Hussein Ahmad, Sejarah Tanah Melayu 1400 – 1963, Kuala Lumpur, Pustaka Aman Press, 1964.

Joginder Singh Jessy, Sejarah Tanah Melayu (1400 – 1959), Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka, 1978.

Sivachandralingam Sundara Raja, Sejarah Perdagangan Bebas, Kuala Lumpur, Penerbit Universiti Malaya, 2005.